Viêm đại tràng: Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả

Viêm đại tràng là căn bệnh nguy hiểm, có nhiều tác động lớn đến sức khỏe bệnh nhân. Trong đó đặc trưng là những cơn đau tức vùng bụng, rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, chướng bụng,… Do đó để chủ động phòng ngừa và điều trị căn bệnh này từ sớm người bệnh nên nắm bắt các thông tin về triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán, điều trị dưới đây.

Bệnh viêm đại tràng là gì? Có nguy hiểm không?

Đại tràng hay ruột già là bộ phận rất quan trọng của đường ruột, nằm dưới ông tiêu hóa, có độ dài khoảng 1,2m, nhìn như hình chữ U ngược. Nhiệm vụ chính của cơ quan này là hấp thụ nước và muối khoáng từ thức ăn, sau đó chuyển hóa nó thành chất thải cuối cùng bài tiết qua trực tràng.

Từ cơ chế này có thể thấy, đại tràng là nơi chứa nhiều cặn bã của cơ thể, nơi các vi khuẩn, vi sinh vật sinh sống và phát triển mạnh mẽ. Do đó, nếu đại tràng bị tổn thương, hệ tiêu hóa sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều.

Theo các chuyên gia, viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm và tổn thương ở niêm mạc đại tràng theo nhiều mức độ khác nhau. Khi bộ phận này bị tổn thương và gây lở loét nghiêm trọng người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn, khó chịu. Lâu dần xuất hiện các ổ loét, chảy máu thậm chí là áp xe tại đại tràng. Tình trạng này nếu càng để lâu càng khó điều trị và gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của bệnh nhân. Một số biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm đại tràng có thể kể đến như:

• Thủng ruột: Là tình trạng thành ruột bị suy yếu và xuất hiện vết thủng do viêm loét lan rộng. Lỗ thủng này nếu để lâu ngày có thể tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn tấn công vào vùng bụng và lan đến dạ dày.
• Viêm đại tràng bạo phát: Là tình trạng thành ruột bị bào mòn khiến các cơn co thắt tạm dừng, đại tràng mất kiểm soát và bắt đầu mở rộng hơn.
• Phình đại tràng nhiễm độc: Là tình trạng một phần hoặc toàn bộ đại tràng bị sưng to, phình ra và nhiễm độc. Khi đó người bệnh sẽ gặp tình trạng sưng bụng, rối loạn nhịp tim, nôn mửa,…
• Xuất huyết: Đau đại tràng để lâu ngày có thể khiến lớp niêm mạc bị bào mòn và suy yếu. Khi đó các mạch máu sẽ bị tổn thương, xuất huyết ồ ạt, đe dọa trực tiếp đến tính mạng bệnh nhân.
• Ung thư đại tràng: Đại tràng bị tổn thương sẽ kéo theo các ổ viêm phát triển và lan rộng ra các khu vực xung quanh. Chính điều này tạo môi trường lý tưởng để các khối u phát triển và nhân rộng.

Không những thế, những cơn đau đại tràng kéo dài còn gây ảnh hưởng đến cuộc sống bệnh nhân. 96% người bệnh đại tràng sẽ thường xuyên bị mệt mỏi, đau đớn, ăn uống không ngon miệng do đó để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần nhanh chóng thăm khám và hỏi ý kiến của các chuyên gia.

Các nguyên nhân viêm đại tràng điển hình

Theo khuyến cáo của Bộ y tế có khoảng 20% dân số nước ta mắc phải các bệnh về đại tràng. Trong đó, hầu hết các nguyên nhân gây bệnh đều khởi phát từ chính thói quen sinh hoạt hàng ngày. Cụ thể:

• Nhiễm khuẩn đường ruột: Một trong những nguyên nhân gây viêm đại tràng là do đường ruột bị nhiễm khuẩn. Các loại vi khuẩn này thường xuất hiện do ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, đồ ăn tươi sống hoặc nguồn nước bị nhiễm khuẩn,… Một số loại vi khuẩn phổ biến nhất có thể gây bệnh viêm đại tràng là vi khuẩn Hp, virus Rot, sán,…
• Bệnh Crohn: Crohn là căn bệnh thường khu trú và gây tổn thương trên các đoạn riêng biệt của đại tràng. Căn bệnh này tuy diễn tiến chậm nhưng lại để lại nhiều tác hại nghiêm trọng như tắc ruột, xuất huyết tiêu hóa, thủng ruột,…
• Bệnh lao: Số liệu thống kê gần đây cho biết những bệnh nhân bị lao phổi, thực quản thường có nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng cao hơn bình thường. Lý do là bởi các vi khuẩn lao có khả năng tấn công nhanh chóng đến đường ruột và tạo nên những ổ viêm tại đại tràng. Những vết viêm loét này thường rất khó điều trị và nhanh chuyển thành mãn tính khiến bệnh đại tràng nặng hơn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Việc lạm dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài có thể gây nhiều tác dụng phụ trong đó có nguy cơ bị viêm đại tràng. Lý do là bởi thuốc Tây khi dùng nhiều và không đúng cách sẽ tiêu diệt hết các vi khuẩn có lợi, từ đó tác động lên hệ tiêu hóa, khiến ruột bị kích thích và viêm nhiễm.

Ngoài những nguyên nhân chính kể trên thì bệnh viêm đại tràng còn có thể xảy ra khi gặp các tác nhân sau:

• Táo bón kéo dài: Tình trạng đi ngoài khó tiêu trong thời gian dài kèm theo triệu chứng đi ra máu, đau bụng âm ỉ sẽ tác động đến niêm mạc đại tràng và khiến bộ phận này bị viêm nhiễm.
• Đường ruột có vấn đề: Những bệnh lý về đường ruột như thiếu máu, viêm ruột là những nhân tố hàng đầu tạo nên ổ viêm ở đại tràng.
• Nhiễm độc: Trường hợp bệnh nhân bị nhiễm độc chì, thủy ngân cũng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng đến đại tràng. Nếu hàm lượng độc tố cao, thời gian ảnh hưởng dài thì khả năng bị viêm đại tràng càng lớn.
• Căng thẳng, stress: Thường xuyên chịu áp lực, căng thẳng kèm chế độ sinh hoạt thiếu khoa học có thể là nguyên nhân khiến viêm đại tràng bùng phát mạnh hơn.

Dấu hiệu viêm đại tràng thường gặp

Viêm đại tràng có khả năng tấn công mạnh vào những người có hệ đường ruột yếu, thiếu máu hoặc viêm ruột cục bộ. Ngoài ra số liệu gần đây cũng cho thấy căn bệnh này ngày càng có xu hướng trẻ hóa, tấn công mạnh vào những người trẻ tuổi thậm chí là trẻ nhỏ. Vì vậy để phòng ngừa và hạn chế viêm đại tràng hiệu quả người bệnh nên chủ động nhận biết bệnh thông qua một số đặc trưng dưới đây.

• Đau bụng: Hầu hết các bệnh nhân viêm đại tràng đều gặp phải những cơn đau tại bụng. Tuy nhiên khác với đau dạ dày, triệu chứng đau đại tràng thường âm ỉ và cố định tại vùng bụng hố chậu phía trái hoặc phải. Đặc biệt khi người bệnh ăn đồ tanh, lạnh hoặc đồ cay nóng những cơn đau này sẽ tăng nên dữ dội hơn nhiều hơn.
• Đầy hơi, chướng bụng: Dấu hiệu đau đại tràng tiếp theo mà người bệnh có thể nhận thấy đó là tình trạng chướng bụng, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa. Đặc biệt khi thức ăn ứ đọng và không được tiêu hóa kịp thời sẽ tích tụ và khiến bộ phận này căng tức, khó tiêu vào ban đêm.
• Rối loạn đại tiện: Táo bón hoặc đi ngoài phân lỏng là những triệu chứng thường gặp của căn bệnh viêm đại tràng. Triệu chứng này có thể gia tăng khi bệnh kéo dài đồng thời kèm theo các triệu chứng như mất nước, sưng viêm, viêm mắt,…

Ngoài những biểu hiện đau đại tràng thường gặp ở trên thì tùy theo từng dạng bệnh lý mà người bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau. Cụ thể:

• Viêm đại tràng cấp tính: Ở cấp độ này, niêm đại tràng mới bị tổn thương, tình trạng viêm nhiễm diễn ra đột ngột. Do đó người bệnh sẽ thường xuyên cảm thấy đau bụng, cơn đau kéo dài và dữ dội từng cơn. Ngoài ra khi đi ngoài người bệnh sẽ thường đi được rất ít phân, kèm theo chất nhầy và máu đỏ.
• Viêm đại tràng mãn tính: Ở giai đoạn này, các vết loét đã bắt đầu xuất hiện rõ rệt trên bề mặt đại tràng. Do đó những cơn đau sẽ thường dữ dội hơn, khiến người bệnh rơi vào trạng thái suy nhược trầm trọng kèm tình trạng mất nước, mất chất điện giải.
• Viêm đại tràng co thắt: Là tình trạng rối loạn chức năng đại tràng được đặc trưng bởi các dấu hiệu như những cơ đau bụng dữ dội, sờ thấy cục nổi dọc thành đại tràng.
• Viêm đại tràng Sigma: Nguyên nhân của tình trạng này là do vi khuẩn đường ruột Salmonella, Shigella và lỵ amip gây ra. Do đó biểu hiện đặc trưng của bệnh là tình trạng tiêu chảy, táo bón liên tục kèm tình trạng máu tươi.
• Viêm loét đại tràng: Cấp độ này cho thấy các vết loét trên niêm mạc đại tràng đã xuất hiện rõ ràng và làm giãn nở các mạch máu. Do đó lúc đi ngoài người bệnh sẽ thấy phân kèm máu đỏ tươi rất rõ ràng.

Ngoài các triệu chứng thường gặp kể trên thì để chắc chắn mình có bị viêm đại tràng hay không, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Phương pháp chẩn đoán viêm đại tràng chính xác

Sau khi tiến hành thăm khám và tìm hiểu tiền sử mắc bệnh của từng người các bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp giúp chẩn đoán chính xác tình trạng viêm đại tràng hiện nay.

• Xét nghiệm phân: Thông qua việc xác định những tế bào bạch cầu trong phân, bác sĩ sẽ biết bạn có mắc viêm đại tràng hay không. Quá trình xét nghiệm phân cũng sẽ giúp phát hiện những loại vi khuẩn có hại đang xâm lấn và tấn công đại tràng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu và những kết quả phân tích có được sẽ giúp bác sĩ nhận diện được tình trạng đại tràng bị viêm. Đồng thời thông qua xét nghiệm này, bác sĩ sẽ kiểm tra chính xác vấn đề sức khỏe hiện tại của bạn.
• Nội soi đại trực tràng: Để thực hiện những kỹ thuật nội soi này, người bệnh sẽ được lấy mẫu sinh thiết và làm xét nghiệm. Nhờ đó chẩn đoán chính xác các ổ viêm loét tại đại tràng có chứa tế bào lạ hay không.
• Chụp X- Quang: Nếu thấy các triệu chứng bệnh nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X- Quang để kiểm tra vùng bụng và những bộ phận liên quan.
• Chụp CT: Phương pháp này được chỉ định khi bác sĩ có nghi ngờ về viêm loét đại tràng biến chứng.
• Soi đại tràng sigma linh hoạt: Là phương pháp chẩn đoán được tiến hành bằng cách dùng ống mảnh, linh hoạt để kiểm tra trực tràng và đại tràng sigma. Khi phát hiện tình trạng sưng viêm, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm từng phần để kiểm tra chi tiết nhất.

Việc chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh lý sẽ giúp bác sĩ tìm ra cách chữa trị nhanh nhất. Do đó ngay khi cơ thể có triệu chứng nghi ngờ người bệnh nên tìm đến các cơ sở y tế khám chữa gần nhất để thực hiện.

Những cách chữa bệnh viêm đại tràng hiệu quả hiện nay

Viêm đại tràng triệu chứng và cách điều trị hiệu quả thế nào là câu hỏi mà rất nhiều bệnh nhân quan tâm. Theo các chuyên gia, tùy vào tình trạng và triệu chứng của từng người mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Sử dụng Tây y để trị liệu

Điều trị viêm đại tràng bằng Tây y là biện pháp cho hiệu quả nhanh chóng, tức thì. Tuy nhiên nếu lạm dụng quá mức bệnh có tiến triển xấu đi đồng thời gây ảnh hưởng cho gan, thận và dạ dày,… Dưới đây là một số loại thuốc chữa bệnh đại tràng được các bác sĩ khuyên dùng cho nhiều bệnh nhân.

• Kháng sinh: Thuốc kháng sinh có tác dụng chống viêm, sát khuẩn và phục hồi chức năng cho đại tràng rất tốt.
• Aminosalicylate: Là loại thuốc có tác dụng giảm triệu chứng đau tức, khó chịu đồng thời ngăn chặn viêm nhiễm tiến triển nặng hơn. Thuốc được điều chế ở cả dạng viên uống và đặt hậu môn nên rất tiện lợi cho người dùng.
• Corticosteroid: Trường hợp Aminosalicylate không mang lại hiệu quả các bác sĩ có thể sẽ cân nhắc chỉ định cho bệnh nhân dùng Corticosteroid để cải thiện triệu chứng và giảm đau tức thì.
• Loperamid: Là thuốc điều trị viêm đại tràng cho những bệnh nhân bị tiêu chảy ra máu. Thuốc có khá nhiều tác dụng phụ do đó trước khi dùng người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về những rủi ro có thể xảy ra.

Việc dùng thuốc tây có thể khiến người bệnh gặp một số tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn. Đồng thòi nguy cơ tái phát cũng rất cao bởi khả năng kháng thuốc của vi khuẩn. Do đó để đạt được hiệu quả tốt nhất người bệnh cần tuân thủ liều lượng, giờ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Ngoài việc dùng thuốc, một vài trường hợp đặc biệt còn có thể phải tiến hành cắt bỏ đại tràng. Tuy nhiên phương pháp này thường tìm ẩn nhiều tác dụng phụ do đó trước khi thực hiện người bệnh tham khảo qua ý kiến bác sĩ.

Chữa viêm đại tràng bằng mẹo vặt dân gian

Để hạn chế tác dụng phụ của Tây Y, người bệnh có thể tham khảo dùng các mẹo vặt tại nhà dưới đây. Phương pháp này vừa tiện lợi vừa dễ làm lại tiết kiệm được nhiều chi phí do nguyên liệu thực hiện chủ yếu được tìm thấy quanh nhà. Dưới đây là một số mẹo vặt chữa viêm đại tràng tại nhà mà người bệnh có thể tham khảo:

• Dùng nghệ và mật ong: Nghệ và mật ong là những vị thuốc tự nhiên có tác dụng chữa bệnh viêm đại tràng rất tốt. Nguyên liệu này khi kết hợp với nhau sẽ giúp phát huy tối đa hiệu quả điều trị. Cách làm rất đơn giản, người bệnh chỉ cần lấy nghệ tươi, làm sạch sau đó giã nhuyễn, lọc lấy nước cốt. Hòa thêm 3 thìa mật ong và uống mỗi ngày 2 lần là cải thiện.
• Dùng lá mơ lông: Lá mơ có tác dụng điều trị các bệnh về đường tiêu hóa trong đó có viêm đại tràng. Người bệnh chỉ cần lấy 1 nắm lá mơ lông, rửa sạch sau đó xay ra chắt lấy nước cốt để uống mỗi ngày.
• Nha đam: Nha đam có tính mát, tác dụng giải độc, thanh nhiệt hiệu quả. Do đó sử dụng nguyên liệu này thường xuyên sẽ giúp các triệu chứng viêm đại tràng được cải thiện hiệu quả. Cụ thể người bệnh chỉ cần lấy 1 vài lá nha đam, rửa sạch, lọc phần ruột sau đó đem xay nhỏ cùng 500ml mật ong, uống ngày từ 2-3 lần là được.
• Lá ổi: Công dụng nổi bật nhất của lá ổi là khả năng chống tiêu chảy, giảm đau. Do đó bạn có thể tận dụng nguyên liệu này để nhai sống với một ít muối hạt nhằm giảm đau và phòng ngừa tiêu chảy hiệu quả.

Việc dùng các mẹo vặt dân gian để chữa bệnh đau đại tràng tuy khá an toàn, lành tính nhưng lại chỉ thích hợp với những trường hợp bệnh mới khởi phát. Trong trường hợp bệnh có tiến triển xấu người bệnh nên tìm đến bác sĩ Tây y để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Áp dụng các bài thuốc Đông y

Đông y chia viêm đại tràng theo từng thể riêng biệt. Trong đó tùy vào triệu chứng, nguyên nhân và tình trạng bệnh lý của từng người mà các thầy thuốc sẽ chỉ định bài thuốc khác nhau. Cụ thể:

• Thể thấp nhiệt: Người bệnh cần chuẩn bị đương quy, kê nội kim kết hợp với liên kiều, liên nhục, chích cam thảo. Thêm hậu phác, ngân hoa, bán hạ chế, nam hoàng bá, lá nhót, cây ngũ sắc, bồ công anh cùng hoài sơn. Nguyên liệu sau khi rửa sạch thì đem cho vào ấm sắc với nước dùng hết trong ngày.
• Thể hàn thấp: Hoài sơn, bạch truật, ngũ gia bì thêm lá đinh lăng, vỏ quế, tất bát, lương khương kết hợp với liên nhục, đương quy, hậu phác, bán hạ. Sau đó cho nước vào ấm sắc, cô cạn để thu nước cốt.
• Thể tỳ hư khí trệ: Chuẩn bị mộc hương, hoài sơn, ý dĩ nhân thêm liên nhục, đẳng sâm, mộc hương, cam thảo, chỉ xác và binh lang, sa trần, trần bì sắc, uống ngày 1 thang là được.
• Tiêu thực phục tràng hoàn: Đây là bài thuốc nổi tiếng của trung tâm thuốc dân tộc dựa trên công thức chữa bệnh bí truyền của người Tày. Bài thuốc này là sự kết hợp của các nguyên liệu quý như Si Lung, án mật, cháp phe, ngải tiên, sa nhân, mộc hương, chỉ xác, phục linh,… Tùy vào hàm lượng của các dược liệu trong bài thuốc mà người ta chia làm 4 chế phẩm, xử lý tận gốc các thể của bệnh đại tràng gồm: hội chứng ruột kích thích, đại tràng thể lỏng, thể táo, đại tràng hoàn,…

Điều trị viêm đại tràng bằng Đông y tuy an toàn, lành tính nhưng lại có điểm bất lợi là cần thời gian sử dụng lâu dài để các thảo dược ngấm sâu vào cơ thể. Do đó để bệnh thuyên giảm hiệu quả người bệnh cần kiên trì sử dụng từ 1 tháng trở lên.

Viêm đại tràng nên ăn gì, kiêng gì để nhanh khỏi bệnh?

Song song với việc dùng thuốc điều trị người bệnh viêm đại tràng còn cần chủ động xây dựng chế độ ăn uống hợp lý để cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả. Cụ thể:

Nên ăn gì?

Một số thực phẩm tốt cho đường tiêu hóa mà người bệnh viêm đại tràng cần tăng cường bổ sung trong quá trình trị liệu gồm:

• Tăng cường bổ sung rau xanh, hoa quả nhiều vitamin để cải thiện sức đề kháng và nâng cao sức khỏe.
• Ăn nhiều thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa như khoai lang, đậu nành, cháo, đồ ăn mềm.
• Bổ sung thực phẩm giàu đạm như cá nạc, giá đỗ để nâng cao sự chuyển hóa dinh dưỡng trong cơ thể.
• Tăng cường những thực phẩm có khả năng chống viêm như tỏi, nha đam để quá trình viêm nhiễm không tiến triển xấu.

Kiêng ăn gì?

Song song với việc bổ sung những thực phẩm tốt cho sức khỏe người bệnh viêm đại tràng còn cần hạn chế một số loại đồ ăn sau đây:

• Tránh những đồ ăn, cay nóng để tình trạng sưng viêm, nóng rát đỡ trở nên nghiêm trọng.
• Các món ăn nhiều dầu mỡ, chiên, rán cũng cần phải hạn chế để đại tràng đỡ hoạt động hơn.
• Ngoài ra người bệnh đại tràng còn cần tránh những đồ ăn tanh, lạnh, đồ để quá lâu hoặc chế biến sẵn. Vì những thực phẩm này có khả năng kích thích niêm mạc đại tràng viêm tấy nhiều hơn.
• Tuyệt đối không hút thuốc lá và sử dụng rượu bia trong quá trình điều trị bệnh nếu không muốn các triệu chứng nặng thêm.

Cách phòng ngừa đau đại tràng hiệu quả

Viêm đại tràng là căn bệnh tiêu hóa có nhiều biến chứng nguy hiểm do đó người bệnh nên chủ động phòng ngừa tình trạng bằng các biện pháp dưới đây.

• Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày, không nên ăn quá no hoặc nhịn quá đói vì điều này khiến đại tràng hoạt động bất thường. Lâu ngày sẽ khiến bào mòn, tổn thương và viêm nhiễm.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày có thể sử dụng nước ép hoa quả để thay thế nước lọc nhằm hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
• Thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên đồng thời giữ cho cơ thể được thoải mái, tránh stress, căng thẳng khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu sức đề kháng.
• Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để sớm phát hiện các triệu chứng của bệnh từ giai đoạn đầu để điều trị tích cực.

Viêm đại tràng là căn có nhiều ảnh hưởng đến đời sống và sinh hoạt của bệnh nhân. Do đó việc chủ động quan sát để phát hiện và điều trị bệnh từ sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng đến hiệu quả điều trị. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn cho sức khỏe trước khi áp dụng bất cứ phương pháp trị liệu nào người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để phòng ngừa nguy cơ xảy ra.